Is gehakt laaghangend fruit?

Kort voor de zomervakantie komt er nog positief nieuws binnen. Het is afkomstig van Wakker Dier dat we toch niet kennen als de hofleverancier van goed nieuws. Maar het staat er echt: 7% minder ‘vleesstunts’ bij supermarkten dan vorig jaar. De organisatie heeft minutieus de reclamefolders geteld en vergeleken. Opvallend was daarbij dat de verhouding tussen dierlijke en plantaardige aanbiedingen de afgelopen jaren juist behoorlijk stabiel is gebleven.

Als ik de ‘factsheet foldermonitor’ van Wakker Dier doorneem, staat er helaas niet bij vermeld hoe de verhouding voor de verschillende vleessoorten ligt. Want dat maakt uit. Wat me al lange tijd bezighoudt, is een grafiek uit de Eiwitmonitor 2023 van de WUR. Diep verstopt in de bijlagen wordt daar het verschil in consumptie van dierlijke eiwitten tussen flexitariërs en frequente vleeseters toegelicht. Dat flexitariërs onder de streep vrijwel evenveel dierlijke eiwitten eten als frequente vleeseters staat al elders vermeld. Maar uit deze grafiek blijkt dat flexitariërs vooral meer (runder)gehakt en meer kaas eten dan frequente vleeseters. De frequente vleeseter grijpt gewoontegetrouw naar de kipfilet, magere speklap en eet graag een gebakken of gekookt ei.

De dierlijke eiwitten uit de top tien van de frequente vleeseter behoren voor bijna de helft tot de dierlijke eiwitten met een relatief lage milieudruk. Voor de flexitariërs geldt dat nog geen 30% van de dierlijke eiwitten uit de top tien een relatief lage milieudruk heeft.

Minder vlees, meer milieudruk

Ik wil hier snel de verplichte disclaimer ‘meer onderzoek is nodig’ in het betoog voegen. Toch is het heel goed denkbaar dat het eetpatroon van de flexitariër voor een zwaardere milieubelasting zorgt dan dat van de frequente vleeseter. En dat terwijl milieu en klimaat toch tot de belangrijkste motieven horen om een dagje minder vlees te eten.

De voorkeur voor gehakt

Onnavolgbaar is vooral dat flexitariërs de voorkeur aan gehakt geven. In mijn perceptie komt toch van het hele vleesvervangerschap het gehakt het dichtst in de buurt van het origineel. Verwerkt in de pastasaus valt het nauwelijks van ‘echt’ onderscheiden. Nergens is de overstap naar een vleesvervanger zo gemakkelijk als bij gehakt. Gehakt lijkt wat dat betreft het ‘laaghangende fruit’. Ook sommige supermarkten zijn deze weg natuurlijk al ingeslagen en verkopen inmiddels hybride gehakt. Maar misschien is er meer mogelijk.

De flexitariër is op papier een bovengemiddeld hoogopgeleide consument die het beste met de wereld voor heeft en open staat voor verandering. Zou een campagne waarin voorgesteld wordt om het gehakt eens een keer door iets plantaardigs te vervangen omdat het ten minste net zo lekker is en, o ja, ook beter is voor het milieu enige kans maken?