Er wordt meer elektriciteit gevraagd dan door het net vervoerd kan worden. Foto: Canva
Het woord van dit jaar is wat mij betreft ‘weerbaarheid’.
Met alle onzekerheden in de wereld, van klimaatverandering tot handelsoorlogen en echte oorlogen, staat bij beleidsbepalers steeds vaker de vraag centraal wat nodig is om onze maatschappij en economie ‘weerbaar’ te maken. Dat omvat niet alleen weerbaarheid in enge zin, zoals defensie van het land en of je wel een noodpakket in huis hebt, maar ook de weerbaarheid van onze voedselvoorziening. Tijdens de coronapandemie hebben we al een serieuze stresstest gehad, maar toch zie ik voor onze voedselketen drie systeemuitdagingen waar we serieus werk van moeten maken.
Bij beleidsbepalers staat steeds vaker de vraag centraal wat nodig is om onze maatschappij en economie ‘weerbaar’ te maken
1. Netcongestie. Ons elektriciteitsnet is overbelast. Er is vooral sprake van zogeheten ‘transportschaarste’: er wordt meer elektriciteit gevraagd dan door het net vervoerd kan worden. Dit is problematisch voor bedrijven die van fossiele brandstoffen af willen en bij het reduceren van broeikasgassen.
2. Digitale autonomie. De grote afhankelijkheid van ons bedrijfsleven van niet-Europese technologiebedrijven vraagt om een gerichte strategie voor een robuuste (Europese) digitale industrie en een eigen digitale infrastructuur.
3. Toenemende schaarste in arbeid, grondstoffen én milieugebruiksruimte. Schaarste in arbeid door onder andere vergrijzing van de beroepsbevolking. Schaarste in grondstoffen als gevolg van klimaatimpact, geopolitieke spanningen, maar ook simpelweg door een groeiende vraag. Tegelijkertijd is het zaak om onze economie en bijbehorende voedselproductie binnen de grenzen van ons milieu te krijgen. Denk dan onder andere aan verbeteren waterkwaliteit of terugdringen biodiversiteitsverlies.
Een holistische visie en aanpak
Deze drie uitdagingen kan je niet los van elkaar zien. Oplossingen voor het arbeidsvraagstuk liggen onder andere in digitale innovatie. Energietransitie kan niet zonder de juiste medewerkers en grondstoffen. Ondernemen binnen de grenzen van wat het milieu aankan, kan niet zonder investeringen in groene energie en digitalisering. Een holistische visie en aanpak wordt gevraagd.
Dit is lastig in een tijd van verkiezingen, waar het gebruikelijk is om de onderlinge verschillen te benadrukken en te vergroten. Juist nu is het zaak om te focussen op wat wél kan.
De uitdagingen zijn helder, nu de oplossingen nog.
