Diëtist Lobke Faasen: ‘Plantaardige melk is niet minder natuurlijk dan koemelk’

Plantaardige dranken krijgen vaak kritiek, maar volgens diëtist Lobke Faasen is dat onterecht. “Het idee dat haverdrank ongezonder zou zijn dan koemelk houdt geen stand als je kijkt naar de voedingswaarde én het productieproces”, stelt ze. In samenwerking met producent Oatly wil ze de feiten over plantaardige dranken en hun voedingswaarde weer centraal stellen.

Plantaardig eten is voor Lobke Faasen de rode draad in haar werk als diëtist, auteur en spreker. “Al sinds mijn veertiende ben ik vegetariër en op mijn 21e ben ik volledig plantaardig gaan eten”, vertelt ze. “Toen ik voeding en diëtetiek studeerde begon ik mezelf steeds meer af te vragen waarom in de diëtetiek nog zo weinig aandacht is voor de impact van voeding op onze planeet. Naar mijn mening kunnen we menselijke gezondheid namelijk niet los zien van planetaire gezondheid. Ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.”

Faasen is actief op social media – met bijna 18.000 volgers op Instagram – en host een podcast over voeding, duurzaamheid en gezondheid. Daarnaast schreef ze het boek Vleesfabels, waarin ze afrekent met hardnekkige misverstanden over plantaardig eten. “Ik wil laten zien dat een plantaardig dieet geen verzameling van beperkingen is, maar juist een voedingspatroon vol verrijkingen en mogelijkheden.”

Een plantaardig dieet is een voedingspatroon vol verrijkingen en mogelijkheden

Misvattingen

In januari 2025 postte Faasen op Instagram over veelvoorkomende misverstanden rond haverdrank. “Er bestaan veel misvattingen, zoals de bewering dat haverdrank ontstekingsbevorderende oliën zou bevatten of een negatieve invloed zou hebben op de bloedsuikerspiegel. Met die post wilde ik de wetenschap en nuance terugbrengen in het gesprek over plantaardige zuivelalternatieven.”

Die missie werd gedeeld door Oatly, wat leidde tot een samenwerking. “Als iemand die de plantaardige transitie van harte steunt en het belangrijk vindt om juiste informatie te delen, voelt deze samenwerking als een logische en waardevolle stap.”

Onafhankelijkheid

Faasen benadrukt dat haar onafhankelijkheid gewaarborgd blijft. “Mijn onafhankelijkheid blijft volledig behouden, want ik ben niet in dienst van Oatly. Sterker nog, ik deel deze kennis en visie al jaren, omdat ik al lange tijd een overtuigd voorstander ben van de plantaardige beweging. Oatly’s visie en die van mijzelf zijn toevallig helemaal gelijk. De keuze om haverdrank en plantaardige voeding wetenschappelijk te onderbouwen komt voort uit mijn eigen wetenschappelijke kennis, niet uit commerciële druk.”

Diëtiste Lobke Faasen. Foto: Lobke Faasen

Kritiek op ‘ultrabewerkt’

Een veelgehoorde beschuldiging aan het adres van plantaardige dranken is dat ze ‘ultrabewerkt’ of ‘onnatuurlijk’ zouden zijn. Volgens Faasen is dat een ongenuanceerd oordeel. “Plantaardige dranken ondergaan inderdaad bewerkingen, maar het is te kort door de bocht om iets als ongezond te bestempelen puur omdat het bewerkt is. Wat telt, is de voedingswaarde van het eindproduct.”

Wat telt, is de voedingswaarde van het eindproduct

Ze benadrukt dat de ingrediëntenlijst van haverdrank doorgaans vrij overzichtelijk is: water, haver, soms olie voor de textuur, en verrijkingen zoals calcium en vitamine B12. “Dat zijn functionele toevoegingen die bijdragen aan smaak, structuur en voedingswaarde. Dat is wezenlijk anders dan sterk bewerkte producten zoals koekjes, chips of ijs, die vaak veel calorieën bevatten en rijk zijn aan toegevoegde suikers, vet of zout.”

Ook koemelk is niet ‘natuurlijker’ dan plantaardige melk, benadrukt ze. “Koemelk wordt gehomogeniseerd, gepasteuriseerd en soms gestandaardiseerd. Daarnaast krijgt de koe verrijkte voeding zodat de melk voldoende voedingsstoffen bevat, zoals vitamine B12. Het idee dat plantaardige melk ‘onnatuurlijk’ zou zijn en koemelk niet, houdt dus niet stand als je kijkt naar het hele plaatje.”

Invloed van social media

Faasen ziet een duidelijke trend: de meeste misinformatie over plantaardige dranken ontstaat op sociale media. “Een veelvoorkomende vorm van misinformatie is dat plantaardige dranken ongezond zouden zijn vanwege hun zogenaamd ultrabewerkte aard. Maar ook toevoegingen zoals plantaardige olie -die dan ‘ontstekingsbevorderend’ zou zijn- of een klein beetje toegevoegde suiker worden vaak onterecht negatief belicht.”

Ze noemt het idee dat haverdrank een sterke piek in de bloedsuikerspiegel zou veroorzaken als een hardnekkige mythe. “Uitspraken die niet stroken met wat we weten uit wetenschappelijk onderzoek en die vrijwel altijd context en nuance missen. Zo wordt er inderdaad soms een kleine hoeveelheid suiker toegevoegd aan plantaardige dranken, maar dat is vaak om de smaak te balanceren. Niet om het product ineens te laten lijken op een glas frisdrank.”

Ook de bewering dat plantaardige dranken minder duurzaam zouden zijn dan koemelk klopt volgens Faasen niet. “Plantaardige opties hebben vrijwel altijd een lagere totale klimaatimpact.”

Eigen voedingswaarde

Wat zegt de wetenschap dan wél over de voedingswaarde van haverdrank? Faasen: “Zowel koemelk als haverdrank hebben hun eigen voedingswaarde. Het belangrijkste verschil is dat koemelk meer eiwit bevat dan haverdrank. Maar voor de gemiddelde Nederlander is dit geen enkel probleem, want we krijgen over het algemeen ruimschoots voldoende eiwitten binnen via andere voedingsbronnen.”

Ze onderstreept dat het altijd draait om het totale voedingspatroon. “Andere voedingsstoffen in koemelk – zoals calcium en vitamine B2 – worden aan de meeste haverdrank toegevoegd (biologisch uitgesloten), zodat de twee producten qua micronutriënten goed vergelijkbaar zijn.” Vanuit nutritioneel oogpunt is de plantaardige variant dus een volwaardig alternatief. “Plantaardige dranken bevatten vergeleken met halfvolle melk vaak wat minder verzadigd vet, wat gunstig is. Daarnaast zijn ze – mits verrijkt – min of meer even rijk aan de microvoedingsstoffen uit koemelk en dus vergelijkbaar qua voedingswaarde op dat vlak.”

Plantaardige dranken bevatten vergeleken met halfvolle melk vaak wat minder verzadigd vet

Eiwit toevoegen

Sojamelk bevat het meeste eiwit van de plantaardige alternatieven, maar ook haverdrank past prima in een gezond voedingspatroon. “Als dat voldoende eiwit bevat door voldoende andere eiwitbronnen toe te voegen, zoals tofu, tempeh, linzen, kikkererwten en kidneybonen, past ook haverdrank prima in een gezond voedingspatroon ondanks het lagere eiwitgehalte.”

Volgens Faasen is er dus geen reden om plantaardige dranken te vermijden uit angst voor tekorten. “Zolang je voldoende gevarieerd eet, is er vanuit nutritioneel perspectief geen bezwaar tegen het vervangen van zuivel door plantaardige alternatieven. Dat heeft als voordeel dat je minder verzadigd vet binnen zal krijgen.”

Verbeteringen

Tot slot: hoe kunnen plantaardige dranken nóg beter worden? “Plantaardige dranken in het algemeen kunnen nog voedzamer worden door te zorgen voor een volwaardige verrijking met alle belangrijke micronutriënten zoals jodium, calcium, vitamine B12 en vitamine D”, aldus Faasen.

Voor productontwikkelaars ligt hier een duidelijke kans: het combineren van smaak, functionaliteit en nutritionele meerwaarde. Maar dan wel met oog voor nuance, transparantie en wetenschappelijke onderbouwing. Want zoals Faasen stelt: “Mijn rol is die van wetenschapscommunicator – ik wil de feiten over plantaardige voeding helder en eerlijk overbrengen.”